Dernek Nasıl Kurulur | Dernek Kurmak 2023

Aynı amaç etrafında toplanmış olan, en az 7 kişinin bir araya gelmesiyle dernek kurmak mümkün. Bir çok sivil toplum gönüllüsü, yardım toplamak, bağış alma, proje yürütme ve katılımcı sayısını arttırmak için dernek kurma ihtiyacı duymaktadır. İlk aşamada dernek kuruluş bildirim formunu doldurmak, dernek tüzüğü hazırlamak ve bu evrakların her bir nüshasının kurucu üyeler tarafından imzalanıp, il sivil toplum müdürlüğüne teslim edilmesi yeterlidir. Dernekler birimi tarafından bu evraklar kontrol edilip, size alındı belgesinin verilmesi ile dernek kuruluş işlemlerini gerçekleştirmiş olursunuz. Bu yazımızda dernek nasıl kurulur, dernek kurmak için gerekli şartlar nelerdir diyen STK gönüllüleri için tüm detayları en ince ayrıntısına kadar aktaracağız.

4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 57. maddesi kapsamına göre, tüm vatandaşlar önceden izin almadan ya da herhangi bir onaya tabi olmadan, dernek kurma hakkına sahiptir. Bu nedenle dernek kurmak için gerekli olan evrakları eksiksiz bir şekilde teslim ettiğiniz anda, derneğiniz tüzel kişilik kazanmış olacaktır.

Tabi kanun tarafından herkese dernek kurma hakkının tanınması ve dernek kuruluşunun sadece istisnalar harici kuruluş bildirim formu ve dernek tüzüğüne dayandırılması, bu sürecin kolay olduğu anlamına gelmez. Asıl zorluklar ve bürokratik süreçler, derneğin tüzel kişilik kazanmasından sonra ortaya çıkmaktadır. Şimdi dernek nasıl kurulur diyen STK gönüllüleri için tüm bu süreci detaylandıralım.

Elif KARATAŞ İdari Danışmanlık Hizmetleri olarak, alanında uzman ve profesyonel ekibimizle, dernek kurmak isteyen STK gönüllülerinin yanında yer almaktayız. Dernek kuruluş süreçlerinde ve yönetiminde, sürpriz cezalar ile karşılaşmamak ve sadece dernek amaçlarına odaklanmak için bizlerle iletişime geçebilirsiniz.

Dernek Kurmak

Dernek kuruluşu sonrasında; dernek defterlerinin alınması, tasdik edilmesi, genel kurulun gerçekleştirilmesi, iç denetim yapılması, dernek organlarının oluşturulması vb. gibi bir çok bürokratik süreç sizi bekliyor.

Dernek kuruluş aşamasından yönetim süreci ve derneğin tasfiye edilmesine kadar tüm süreçlerin dernekler yönetmeliğine uygun olarak yapılması zorunludur. Aksi taktirde 1730 TL ile 545.500 TL arasında idari para cezası ile karşı karşıya kalınabilir. Zira bir çok dernek yöneticisi, ceza yeme tehlikesi ile karşı karşıya kaldığında dernek danışmanlık firmalarına başvurmaktadır.

Elif KARATAŞ İdari Danışmanlık hizmetleri 2008 yılından beri aktif olarak dernek kurmak isteyen sivil toplum gönüllülerinin yanında yer almaktadır. Alanında uzman ve tecrübeli ekibiyle birlikte dernek kuruluşu, dernek muhasebesi, dernekler hukuku vb. tüm yönetim süreçlerinin tek bir çatı altında toplayarak hizmet vermektedir. İşinizi şansa bırakmamak ve sürpriz cezalar ile karşılaşmamak için, mutlaka tecrübeli bir danışmanlık firması ile iletişime geçmelisiniz.

Şimdi dernek nasıl kurulur diyen gönüllüler için tüm süreci adım adım anlatalım.

Dernek Nasıl Kurulur

Dernek nasıl kurulur diyen STK gönüllüleri aşağıdaki işlemlerin bir kısmını başlangıç aşamasında gerçekleştirmelidir.
Dernek Kuruluş Bildirim Formunun Doldurulması: İl sivil toplum müdürlüğünün sayfasında yer alan Ek-2 formunu bilgisayar ortamında doldurulup, her üye tarafından imzalanması gerekiyor. Bu forumda tüm kurucuların adı, soyadı, iletişim bilgileri, uyruğu, öğrenim durumu, mesleği ve ikameti gibi bilgiler yer alır. Ayrıca formun sonuna yer alan DERBİS şifresini almak için yetkili olacak geçici dernek başkanının bilgilerini girmelisiniz.

Dernek Tüzüğünün Hazırlanması

Bir ülkenin nasıl anayasası var ise, derneklerinde kanunun bağlayıcı şartlarına tabi kalmak şartları ile tüzüğü bulunur. Derneğin amacı, faaliyetleri, yönetim organları, işletme kurup kurmayacağı, şubesi, lokal açması vb. gibi tüm detayların tüzükte yer alması gerekiyor. Tüzükte yapılacak olan yanlışlık ya da eksiklik; ceza yenilmesine, tekrardan genel kurul yapılmasına ya da düzeltilmediği taktirde, derneğin fesih olmasına neden olabilir. Bu nedenle tüzüğün mutlaka profesyonel bir firma aracılığı ile dernek amaçlarına özgü olarak hazırlanması gerekir. Dernek tüzüğünde bulunması gereken zorunlu maddeler ise:

• Derneğin adı ve merkezi adresi
• Derneğin amacı, çalışma koşulları ve yürütülecek olan faaliyetler
• Derneğe üye olma, üyelikten çıkma ve bunlara ait şartlar
• Genel kurulun toplanması şekli ve zamanına ilişkin detaylar
• Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve şekilleri.
• Yönetim ve denetim kurulu yetkileri, görev süreleri ve üye sayılarına ilişkin detaylar
• Dernek şubeli mi yoksa şubesiz mi, ayrıca şube kurulacaksa bunlara ilişkin detaylar
• Üyelerin ödeyeceği aidatlara ilişkin bilgiler
• Derneğin borçlanmasının nasıl yapılacağı ve usulleri
• Dernek iç denetimine ait şekiller ve detaylar
• Dernek tüzüğünün nasıl ve ne şekilde değiştirileceği
• Derneğin kapatılması ya da feshi halinde mal varlığının nasıl tasfiye edileceği

Dernek Defterlerinin Alınması ve Tasdik Edilmesi

Derneklerin gerçekleştireceği bir çok işlemler dernek defterleri tarafından kayıt altında tutulur. Bu da denetimin etkin bir şekilde yapılmasını sağlar. İşletme defteri, karar defteri, evrak kayıt defteri ve üye kayıt defteri tutulması zorunlu defterler arasında yer alır. İsteğe bağlı olarak ya da zorunlu kapsam dahilinde bilanço usulü defter tutacakların ise, işletme defteri yerine büyük defter ve yevmiye defteri tutması gerekir. Detayları için dernek defterlerinin tutulması başlıklı makaleyi inceleyiniz.

Dernek Genel Kurulunun Yapılması

Yeni kurulan dernekler ilk genel kurulunu 6 ay içinde gerçekleştirmesi gerekir. Dernek kurmak için başlangıç aşamasında en az 7 kişinin bir araya gelmesi gerekirken, genel kurulda en az 16 kişinin katılım sağlaması gerekir. Yönetim kuruluna en az 5 asil, 5 yedek üye; denetim kuruluna da en az 3 asil, 3 yedek üye yazılmalıdır. Eğer yeterli katılım sağlanamazsa, erteleme hükümleri uygulanır. Detaylar için dernek genel kurulu başlıklı makaleyi inceleyiniz.

DERBİS Şifresi Alınması

Derneklerin bildirim verme, beyanname doldurma vb. bürokratik süreçlerini daha hızlı ve sistemsel bir şekilde gerçekleştirmeleri için Dernekler Bilgi Sistemine kayıt olmaları gerekir. Dernekler birimine yapılacak olan başvuru ile birlikte dernek başkanı tarafından kapalı zarfta derbis şifresi alımı gerçekleşir. Tabi bu işlem yönetimi kurulu tarafından alınacak olan karar örneği ile birlikte yapılır. Dernek kuruluş işlemi sonrasında yapılması gereken ilk işlemler arasında yer almaktadır.

Derneklerin Bildirimde Bulunması

Dernekler yürütmüş olduğu faaliyetleri ve almış olduğu kararları il mülki idare amirliğine bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim koşullarında verilen süre ve bildirim usulleri, alınacak karar ve faaliyetlere göre değişiklik göstermektedir. Ancak bu bildirimlerin usulünde yapılmaması, geç yapılması ya da gerçekleştirilmemesi durumunda dernek başkanı ve yönetim kurulu üyelerini ceza uygulaması yapılacaktır. Bir çok bildirim işlemini DERBİS şifresi ile yapabiliyor iken, bazı bildirimleri Ek belgeler ile doldurup, İl Sivil Toplum Müdürlüğüne teslim edebilirsiniz.

Derneklerin Faaliyetine Özgü İşlemeler

Dernek olarak iktisadi işletme kurmak, lokal açmak ya da proje yürütmek isterseniz, izlemeniz gereken prosedürler farklılaşacaktır. Örneğin; iktisadi işletme kurmak için Ticaret Odasına sicil kaydı yaptırmak, vergi mükellefiyetini başlatmak gibi zorunluluklar ortaya çıkacaktır.

Dernek Kurmak İçin Gerekli Belgeler

• Dernek kurucu üyeleri tarafından doldurulup, imzalanmış olan EK_2 Formu
• Her bir nüshası dernek üyeleri tarafından imzalanmış olan dernek tüzüğü
• Yazışma ve evrak almak için yetkili kişinin Ek-2 üzerinden bildirilmesi
• Dernek merkezi yapılacak olan yer mesken niteliğine sahipse, kat maliklerinin oy birliği ile almış olduğu onay kararı.
• Dernek kurucularının arasında tüzel kişilerin bulunması durumunda bu tüzel kişilerin unvanı, ikameti ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek şartıyla bu konuda alınmış kararın fotokopisi.
• Kurucular arasında yabancı dernek, dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluş var ise, bu tüzel kişilerin dernek kurmaları için İçişleri Bakanlığınca onay verildiğine dair, dernek kurucuları tarafından verilmiş beyan.
• Eğer kurucular arasında yabancı bir ülke vatandaşı var ise, bu kişilerin Türkiye’de yaşama iznine sahip olduğunu gösterir belge.

Kuruluş esnasında ve kuruluş sonrasında gerekli dernek bildirim ve ekleri dosyalarına İl Sivil Toplum Müdürlüğü adresinden ulaşabilirsiniz.

Dernek Makbuzlarının Basımı

Dernek gelir ve giderlerinin dernek defterlerine kaydının yapılması ile birlikte, bu işlemlerin dernek makbuzları ile gerçekleştirilmesi gerekir. İnternet bankacılığı ile yapılan transferlerde, banka makbuzları alındı belgesi olarak kullanılabiliyorken, elden alınan yardımların ya da yapılan harcamaların makbuz ile düzenlemesi gerekmektedir. 

Dernek makbuzları anlaşmalı olan matbaalarda Ek-13, Ek-14, Ek-15 ve Ek-17  üzerinde belirtilen biçim ve esaslarda yapılmalıdır. Makbuz basımı için önce yönetim kurulu üyelerince karar alınır. Karar defterinin aslı ve alınan kararın örneği ile birlikte, anlaşmalı matbaada Alındı belgesi, ayni yardım teslim belgesi, ayni yardım alındı belgesi ve gider pusulası gibi belgelerin basımı işlemi gerçekleştirilir. Basım işlemi sonrasında, matbaa tarafından basımı yapılan makbuzlar dernek kaşesi ile teslim edilir. Ardından 15 gün içinde makbuz detayları ve ekleri ile birlikte, İl Sivil Toplumlar İlişkiler Müdürlüğüne bildirimde bulunulur.

Dernek Kurma Maliyeti 2021

Dernek kurma hakkı Türk Medeni Kanunu kapsamında tüm vatandaşlar için tanınmış bir haktır. Kanunen yasaklanmamış olan herkes, dernek kurma ve üye olma hakkına sahiptir. Bu nedenle dernek kurma maliyeti herhangi bir harca ya da ücrete bağlanamaz. Dernek kurmak için İl Sivil Toplum Müdürlüğüne ya da mülki idari amirliğine ödenmesi gereken herhangi bedel yoktur.

Ancak dernek faaliyetlerini, herhangi bir cezaya mahal vermeden, usulüne uygun bir şekilde yürütmek için danışmanlık almanız gerekecektir. Başlangıç aşamasında derneğe özel tüzük hazırlanması, dernek defterleri tasdiki, dernek muhasebesi, genel kurul düzenlenmesi, marka tescili, dernek web sitesi yapılması ya da sosyal medya hesaplarının yönetilmesi gibi bir takım maliyetleriniz olacaktır. Bu maliyetler sizin amaç ve faaliyetlerinize göre değişiklik gösterir.

Kurulması Yasak Olan Dernekler

• Bir dernek konusu ve kuruluş amacı itibari ile Anayasa ve kanunlara aykırı faaliyetler göstermek ve suç unsuru teşkil etmek amaçlı dernekler kuramaz.
• Dernekler tüzüğünde yer alan amaç ve faaliyetler dışında çalışma, etkinlik ve benzeri faaliyetlerde bulunamazlar.
• Askerliğe, milli savunma ve genel kolluk hizmetlerine yönelik hazırlayıcı eğitim ve faaliyetlerde bulunamazlar.

Dernek Adı ve Amblemi

Türk, Türkiye, Milli, Atatürk, Şehit, Gazi ve Mustafa Kemal gibi kelimelerin dernek isimlerinin başına ya da sonuna getirilmesi için İçişleri Bakanlığından izin alınması gerekir.

Aktif olarak faaliyet gösteren, mahkeme kararı ile kapatılmış ya da fesih edilmiş bir derneğin adı, amblemi, rozeti, rumuzu ya da benzeri işaretleri yeni kurulacak olan dernekler tarafından kurulamazlar. Bunun için e-devlet üzerinden dernek adı sorgulama ekranını kullanabilirsiniz.

Kamu kurum ve kuruluşlarının ismi, başka bir ülkeye ya da daha önce kurulmuş olan Türk Devletine ait flama ya ada bayrağın amblem olarak kullanılmasına da izin verilmez.

Not: Bazı derneklerin isim yönünden aralarında anlaşmazlıklar çıkmaktadır. Bu konuda herhangi bir sorun yaşamamak için mutlaka dernek adı için marka tescili yaptırmalısınız.

Çocuklar İçin Dernek Nasıl Kurulur

Çocuk Derneği Nasıl Kurulur – Dernek Kurmak

• 15 yaşını bitirmiş ve ayırt etme gücüne sahip olan küçükler; toplumsal, ruhsal ve zihinsel yetenekleri ile spor, öğretim ve eğitim haklarını, aile yapısını ve özel yaşantılarını korumak ve geliştirmek amacıyla, yasal temsilcilerinin yazılı izni ile çocuk dernekleri kurabilir veya bu çocuk derneklerine üye olabilirler.
• 12 yaşını bitirmiş olan küçükler ise, yasal temsilcilerinin izni ile çocuk derneklerine üye olabilirler, ancak yönetim kurulunda ya da denetim kurulunda bulunamazlar.
• Çocuk derneklerine 18 yaşından büyük olanların üye olması ya da kurucu olması yasaktır.

Dernek Kurmak İçin En Az Kişi Gerekli?

Başlangıç aşamasında dernek kurmak için; kar amacı gütmeyen, aynı amaç etrafında toplanmış olan en az 7 kişi gereklidir. Bu sayı alt limit iken, üst limiti yoktur. Ancak önemli olan kısım ise, ilk dernek genel kurulu yapılana kadar en az 16 kişi olunması gerekliliğidir. İlk genel kurulda, 5’i asil, 5’i yedek yönetim kurulu üyesi, 3’ü asil, 3’ü yedek denetim kurulu üyesi seçilmelidir. Eğer bu sayı karşılanmaz ise, dernek genel kurulu yapılamaz. İlk 6 ay içinde genel kurul yapılmadığı taktirde, derneğin kendiliğinden feshi gerçekleşir.

Dernek İlk Genel Kurulu Ne zaman Yapılır?

Genel kurul dernekle ilgili en önemli kararların alındığı en yetkili organdır. Dernek geçici yönetim kurulu üyelerinin, kalıcı üyeler ile değişiminin yapılabilmesi için ilk genel kurul toplanıp, dernek organları belirlenmelidir. Bunlar yönetim kurulu ve denetim kurulu üyeleridir. Ayrıca bu ilk genel kurul da isteğe bağlı olarak tüzük değişikliği ve görev dağılımı da gerçekleştirilebilir. Ancak asıl önemli nokta ise, ilk genel kurulun toplanma zamanıdır. Bir üst alt başlıkta belirttiğimiz gibi, ilk 6 ay içerisinde genel kurulun toplanması zorunludur. Aksi taktirde dernek kendiliğinden fesih olur.

Yardım Derneği Nasıl Kurulur?

Hangi derneği kuruyor olmanızın tüzük ve yönetim süreçleri haricinde pek bir farkı yok diyebiliriz. Mezunlar derneği, meslek derneği ya da farklı bir dernek. Dernek kuruluş bildirim formu hazırlamanız ve amacınıza özel tüzük oluşturmanız gerekiyor. Buradaki en önemli farklılık hazırlamış olduğunuz tüzükten kaynaklanır.

Yardım derneği kurmak için dernek tüzüğünde, derneğin ne tür yardımlar yapacağına, faaliyetlerine ve proje oluşturma süreçlerine tüm detayları ile değinmelisiniz. Değinmiş olduğunuz detayların eksiksiz bir şekilde yer aldığına dikkat etmelisiniz. Zira tüzüğe aykırı faaliyetten dolayı, sürpriz dernek cezaları ile karşı karşıya kalabilirsiniz.

Okul Mezunlar Derneği Nasıl Kurulur?

Okul mezunları derneği kurarken, oluşturmuş olduğunuz tüzükte, özellikle derneğe kimlerin üye olabileceği, gelir kaynakları gibi detaylara yer vermelisiniz. Örneğin; derneğe sadece mezunların üye olabileceği ya da derneğin gelir elde etme yönteminin sadece üyelerden toplanacak olan aidatlar olabileceği gibi.

Cami Derneği Nasıl Kurulur?

Dernek kuruluş işlemlerinde, normal prosedürler uygulanır. Ancak dernek, cami yapım derneği ise, cami yapımı bittiğinde, dernek amacı gerçekleştiği için, dernek kendiliğinden fesih olabilir. Bu şartlara, tüzükte detaylı bir şekilde yer verilmelidir. Derneğin kendiliğinden sonlanmaması için, amaç olarak cami yapımının yanında, farklı hedeflerde ekleyebilirsiniz. Tabi bunu ilk tüzük hazırlığında yapmanız, ileride tekrar tüzük değişikliği ile uğraşmanızın önüne geçecektir.

Dernek Kurmak İsteyenlerin Bilmesi Gerekenler

Türkiye’de aktif olarak faaliyetlerini gerçekleştiren dernek sayısı, 2021 yılı itibari ile 122.000’dir. Her dernek, tüzüğünde yer alan amaçlarını gerçekleştirmek için çalışır ve faaliyette bulunur. Bu amaçları gerçekleştirmek ve konsantre olabilmek için, mutlaka alanında uzman danışmanlık firmalarından destek almalısınız.

Dernek kurmak istediğinizde, Google üzerinden karşınıza bir çok firmanın reklamı çıkacaktır. 100 TL ya da 150 + KDV gibi rakamlar gerçekçi değildir. Bir çok dernek başlangıç aşamasında ya da dernek yönetim sürecinde yapılan hatalardan dolayı, derneğin fesih olması ve yüksek cezalar kesilmesi ile karşı karşıya kalmaktadır.

Elif KARATAŞ İdari Danışmanlık hizmetleri olarak sadece vakıf ve dernek yönetim süreçleri alanında hizmet vermekteyiz. Dernek muhasebesi, dernekler kanunu ve idari işler yönetiminde alanında uzman ve tecrübeli ekibimizle, sizlerin yanında yer almaktayız. Bizimle tanışmak ve süreç hakkında bilgi almak için arayabilirsiniz.